Có bao giờ bạn dùng Google Maps để tìm đường đi hay chí ít là bắt Grab bằng cách đánh dấu vị trí hiện tại và nơi cần đến. Hay thời sự hơn bạn có thấy những tấm bạn đồ thể hiện sự lây lan của dịch cúm Covid-19. Bạn tự hỏi họ làm như thế nào để ra những hình ảnh trực quan như vậy ? Loạt bài này sẽ giới thiệu về một lĩnh vực, về một công nghệ cốt lõi của những điều kể trên, đó là GIS. Vậy GIS là gì ? Cùng tìm hiểu nhé !
Nguồn: https://docs.qgis.org/
Tạm dịch bởi Kay Trần
Mục tiêu bài viết: Khái quát sơ lược về GIS.
Từ khóa: GIS, máy tính, dữ liệu, hệ thống thông tin, phân tích không gian.
Nếu như Word là một ứng dụng soạn thảo văn bản với nhiệm vụ xử lý dữ liệu về chữ số. Tương tự, chúng ta sử dụng một ứng dụng GIS để xử lý dữ liệu liên quan đến không gian trên máy tính để tạo những tấm bản đồ số. GIS viết tắt là "Geographical Information System’" - Hệ thống thông tin địa lý, bao gồm:
- Dữ liệu số: Để tạo ra những tấm bản đồ với nhiều thông tin chắc hẳn không thể không nhắc đến dữ liệu. Dữ liệu như máu chảy trong cơ thể, nó cung cấp nguồn sống cho GIS tồn tại và phát triển.
- Phần cứng máy tính: Nếu không có máy tính cá nhân thì chúng ta không có thể chạy những ứng dụng xử lý dữ liệu bản đồ. Nếu dữ liệu là máu thì phần cứng có thể được coi là phần xương sống và da thịt.
- Phần mềm máy tính: Tưởng tượng nếu con người không có bộ não xử lý dữ liệu thì chắc hẳn chúng ta là những xác sống không hơn kém. Cũng như có dữ liệu và máy tính, thì phải có 1 phần mềm đủ tốt để xử lý những dữ liệu thô thành dữ liệu có ích cho nhu cầu của chúng ta.
Với GIS bạn có thể:
- Mở những tấm bản đồ và xem cách chúng minh họa thế giới thật rất sinh động.
- Thêm những thông tin mới, sửa những dữ liệu thô còn thiếu sót hoặc xóa đi những dữ liệu thừa thải.
- Phân tích dữ liệu và in ra những tấm bản đồ đầy những thông tin hữu ích mà bạn đang tìm kiếm lâu nay
Hữu ích ra sao hãy xem những câu chuyện tưởng tượng của tôi nhưng sẽ thật với bạn.
Câu chuyện 1:
Hãy tưởng tượng bạn là một nhân viên y tế phòng chống một loại dịch bệnh nguy hiệm nào đó và bạn được phân công nhiệm vụ thu thập số liệu bệnh nhân đang được điều trị.
Tôi có thể thấy bạn đang ghi chép những thông tin về tên bệnh nhân, loại bệnh hoặc triệu chứng bệnh, ngày phát bệnh, địa chỉ. Nhưng nếu bạn được yêu cầu thu thập dữ liệu theo một biểu mẫu giống bên dưới thì sao ?
*Ghi chú:
Longitude: kinh độ
Latitude: vĩ độ
Disease: tên bệnh
Date: ngày phát bệnh
Nếu nhìn vào biểu mẫu thu thập ở trên bạn sẽ thấy địa chỉ lúc này không phải kiểu như "đường xyz, phường abc, quận xxx" mà được thể hiện bằng 2 giá trị khác có vẻ xa lạ là Longitude (kinh độ) và Latitude (vĩ độ) có thể nhiều người mới nhìn vào sẽ thấy dãy số đó thật vô nghĩa nhưng với những ai hiểu về GIS thì đó là những dãy số giá trị hữu ích vì nó giúp cho chúng ta có cái nhìn khác về cái gọi là "nơi chốn". Tóm lại, dữ liệu sau đó được đưa vào một ứng dụng GIS, bỗng dưng chúng ta nhanh chóng nhận ra sự phân bố các loại bệnh không phải dưới góc nhìn là từng dòng dữ liệu với chữ và số mà là những điểm, đường vùng.
Câu hỏi: Bạn có thể cho tôi biết, bạn thấy gì khi nhìn vào hình bên dưới ?
Hình ảnh 1.1: Bản đồ ghi nhận tình trạng bệnh trong một ứng dụng GIS. Nó dễ dàng chỉ cho bạn thấy những bệnh nhân mắc "quai bị" tất cả đều sống cạnh nhau.
Sau cùng, GIS là một lĩnh vực tương đối mới - khởi đầu trong thập niên 70 của thế kỉ 20. Trước đây, GIS chỉ dành cho các công ty và những trường đại học được trang bị máy tính đắt tiền. Tuy nhiên ngày nay, tất cả máy tính để bàn hoặc máy tính xách tay đều có thể sử dụng những phần mềm GIS với nhiều sự lựa chọn, bạn có thể chọn cho mình một phần mềm GIS nguồn mở nếu điều kiện không cho phép hoặc nếu túi tiền rủng rĩnh bạn có thể để đầu tư cho mình một phần mềm GIS bản quyền được các công ty lớn hỗ trợ đến tận răng.
Theo thời gian, các ứng dụng GIS ngày càng dễ dàng sử dụng hơn - trước đây để dùng những ứng dụng GIS đều yêu cầu những khóa huấn luyện để sử dụng chúng, nhưng ngày nay ứng dụng GIS đã dễ sử dụng hơn kế cả với người dụng không chuyên. Ngoài ra, công nghệ phát triển cũng kéo theo những khóa học online để bạn có thể tìm hiểu và thực hành các phần mềm GIS mà không cần mất thời gian di chuyển đến những trung tâm hoặc trường đại học.
Như mô tả ở trên, GIS không chỉ là phần mềm, nó đề cập đến tất cả các khía cạnh quản lý và khai thác dữ liệu số địa lý.
Trong phần sau chúng ta sẽ tập trung tìm hiểu tổng quan về phần mềm GIS (còn gọi là ứng dụng GIS).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét