Phần mềm/Ứng dụng GIS là gì ?

Ở phần trước, các bạn thấy bài viết đề cập đến khái niệm ứng dụng GIS. Vậy nó là gì ? Hãy cùng tìm hiểu nhé !

Nguồn: https://docs.qgis.org/

Tạm dịch bởi Kay Trần

Mục tiêu bài viết: Bạn sẽ nắm rõ phần mềm GIS (ứng dụng GIS) là gì?

Từ khóa: GIS, máy tính, hệ thống thông tin, phần mềm GIS, ứng dụng GIS

      Hình ảnh trên đó là một ứng dụng GIS điển hình. Một ứng dụng GIS tồn tại dưới dạng một chương trình máy tính với một giao diện đồ họa thân thiện cho người dùng và được thao tác sử dụng bằng cách sử dụng chuột và bàn phím. Ứng dụng GIS cung cấp rất nhiều nhóm chức năng (menus) dễ dàng thấy bên dưới thanh tiêu đề, khi thao tác lướt chuột vào những nhóm chức năng trên bạn sẽ thấy rất nhiều chức năng nhỏ khác xuất hiện. Để khám phá được tất cả quả là không dễ dàng nhỉ !

Ví dụ: Để có thể thêm 1 lớp dữ liệu không gian (vector) vào QGIS, ta có thể tìm đến chức năng liên quan đến lớp (Layer) và chọn hành động Thêm.

Hình 1.2. Hình ảnh một thanh menu ứng dụng và những hành động (actions) mà bạn muốn thực hiện.

      Hình 1.3 bên dưới, bạn sẽ thấy là rất nhiều biểu tượng, mỗi biểu tượng tương ứng với những chức năng cụ thể nhắm đến việc tương tác với bản đồ. Mục tiêu của thanh công cụ là cung cấp cho bạn những hành động (actions) mà bạn hay dùng nhất.

Hình 1.3. Hình ảnh công cụ (Toolbars)

    Hầu như các ứng dụng GIS đều có chức năng cơ bản là hiển thị bản đồ (map layers). Những lớp bản đồ này thường được lưu dưới dạng các tệp trên ổ cứng hoặc được lưu dưới dạng các bảng ghi (record) trong một cơ sở dữ liệu (database) như hình 1.4 .

Hình 1.4. Dữ liệu bản đồ được lưu trên đĩa cứng và trong cơ sở dữ liệu

   Mỗi lớp bản đồ đại diện cho một đối tượng trong thế giới thật, ví dụ lớp tên "đường giao thông" thì sẽ kèm dữ liệu về mạng lưới chi tiết về đường giao thông hoặc lớp tên "sông ngòi" sẽ có dữ liệu chi tiết về mạng lưới sông ngòi như hình 1.5. .

Hình 1.5. bản đồ đường giao thông(Roads) và sông ngòi (Streams)

     Khi bạn mở một lớp dữ liệu trong ứng dụng GIS nó sẽ hiển thị (display) dưới dạng đồ họa trong một khung bản đồ số (map view). Khi bạn cho thêm lớp dữ liệu mới vào khung bản đồ số, lớp này sẽ chồng lên lớp ban đầu. Hãy nhìn vào những hình mình họa bên dưới để thấy rõ điều đó. Ở hình 1.6. lớp dữ liệu đầu tiên được thêm vào là lớp thị trấn, ở hình 1.7. đến hình 1.9. các lớp khác được thêm vào sẽ xếp chồng lên nhau.

Hình 1.6. Lớp dữ liệu thị trấn.

Hình 1.7. Lớp dữ liệu trường học được thêm chồng lên lớp dữ liệu thị trấn

Hình 1.8. Lớp dữ liệu đường giao thông được thêm vào chồng lên lớp dữ liệu trường và thị trấn.

Hình 1.9. Dữ liệu sông ngòi thêm vào được chồng lên dữ liệu đường giao thông, trường và thị trấn.

       Một trong nhiều công cụ quan trọng để tương tác với khung bản đồ số là cho phép phóng đại những vị trị cụ thể hoặc thu nhỏ để thấy toàn cảnh một khu vực rộng lớn, di chuyển xung quanh (panning) trên tấm bản đồ đó.

      Ngoài ra còn tính năng phổ biến khác là chú giải bản đồ. Phần chú giải bản đồ cung cấp một danh sách các lớp đã được thêm vào ứng dụng GIS. Không giống như chú giải bản đồ trên giấy, chú giải bản đồ trong ứng dụng GIS có thể cho phép bạn sắp xếp lại, ẩn và hiển thị các lớp theo nhóm, trong đó việc sắp xếp lại các lớp bằng cách kéo thả trong ứng dụng GIS điều này làm các lớp vẽ được điều chỉnh tương ứng. Ví dụ như hình 1.10 và 1.11 như bên dưới.

Hình 1.10. Bình thường lớp sông nằm dưới lớp đường.

Hình 1.11. Nếu kéo thả lớp sông lên lớp đường thì bên phải bạn thấy phần đồ họa lớp sông cũng tự khắc đè lên lớp đường.

Như hình dưới bạn sẽ thấy có thêm chức năng thay đổi biểu tượng, điều này cũng rất dễ dàng thực hiện với ứng dụng GIS.

Hình 1.12. Mô tả một khung bản đồ số với những biểu tượng được thay đổi dễ dàng và sinh động

    

    

Share:

Read More

GIS là gì ?

     Có bao giờ bạn dùng Google Maps để tìm đường đi hay chí ít là bắt Grab bằng cách đánh dấu vị trí hiện tại và nơi cần đến. Hay thời sự hơn bạn có thấy những tấm bạn đồ thể hiện sự lây lan của dịch cúm Covid-19. Bạn tự hỏi họ làm như thế nào để ra những hình ảnh trực quan như vậy ? Loạt bài này sẽ giới thiệu về một lĩnh vực, về một công nghệ cốt lõi của những điều kể trên, đó là GIS. Vậy GIS là gì ? Cùng tìm hiểu nhé !

Nguồn: https://docs.qgis.org/

Tạm dịch bởi Kay Trần

Mục tiêu bài viết: Khái quát sơ lược về GIS.

Từ khóa:  GIS, máy tính, dữ liệu, hệ thống thông tin, phân tích không gian.

   Nếu như Word là một ứng dụng soạn thảo văn bản với nhiệm vụ xử lý dữ liệu về chữ số. Tương tự, chúng ta sử dụng một ứng dụng GIS để xử lý dữ liệu liên quan đến không gian trên máy tính để tạo những tấm bản đồ số. GIS viết tắt là "Geographical Information System’" - Hệ thống thông tin địa lý, bao gồm:

• Dữ liệu số: Để tạo ra những tấm bản đồ với nhiều thông tin chắc hẳn không thể không nhắc đến dữ liệu. Dữ liệu như máu chảy trong cơ thể, nó cung cấp nguồn sống cho GIS tồn tại và phát triển.

• Phần cứng máy tính: Nếu không có máy tính cá nhân thì chúng ta không có thể chạy những ứng dụng xử lý dữ liệu bản đồ. Nếu dữ liệu là máu thì phần cứng có thể được coi là phần xương sống và da thịt.

• Phần mềm máy tính: Tưởng tượng nếu con người không có bộ não xử lý dữ liệu thì chắc hẳn chúng ta là những xác sống không hơn kém. Cũng như có dữ liệu và máy tính, thì phải có 1 phần mềm đủ tốt để xử lý những dữ liệu thô thành dữ liệu có ích cho nhu cầu của chúng ta.

     Với GIS bạn có thể:

1. Mở những tấm bản đồ và xem cách chúng minh họa thế giới thật rất sinh động.
2. Thêm những thông tin mới, sửa những dữ liệu thô còn thiếu sót hoặc xóa đi những dữ liệu thừa thải.
3. Phân tích dữ liệu và in ra những tấm bản đồ đầy những thông tin hữu ích mà bạn đang tìm kiếm lâu nay

      Hữu ích ra sao hãy xem những câu chuyện tưởng tượng của tôi nhưng sẽ thật với bạn.

Câu chuyện 1: 

     Hãy tưởng tượng bạn là một nhân viên y tế phòng chống một loại dịch bệnh nguy hiệm nào đó và bạn được phân công nhiệm vụ thu thập số liệu bệnh nhân đang được điều trị.

     Tôi có thể thấy bạn đang ghi chép những thông tin về tên bệnh nhân, loại bệnh hoặc triệu chứng bệnh, ngày phát bệnh, địa chỉ. Nhưng nếu bạn được yêu cầu thu thập dữ liệu theo một biểu mẫu giống bên dưới thì sao ?

*Ghi chú:

Longitude: kinh độ

Latitude: vĩ độ

Disease: tên bệnh

Date: ngày phát bệnh

     Nếu nhìn vào biểu mẫu thu thập ở trên bạn sẽ thấy địa chỉ lúc này không phải kiểu như "đường xyz, phường abc, quận xxx" mà được thể hiện bằng 2 giá trị khác có vẻ xa lạ là Longitude (kinh độ) và Latitude (vĩ độ) có thể nhiều người mới nhìn vào sẽ thấy dãy số đó thật vô nghĩa nhưng với những ai hiểu về GIS thì đó là những dãy số giá trị hữu ích vì nó giúp cho chúng ta có cái nhìn khác về cái gọi là "nơi chốn". Tóm lại, dữ liệu sau đó được đưa vào một ứng dụng GIS, bỗng dưng chúng ta nhanh chóng nhận ra sự phân bố các loại bệnh không phải dưới góc nhìn là từng dòng dữ liệu với chữ và số mà là những điểm, đường vùng.

     Câu hỏi:  Bạn có thể cho tôi biết, bạn thấy gì khi nhìn vào hình bên dưới ?

Hình ảnh 1.1: Bản đồ ghi nhận tình trạng bệnh trong một ứng dụng GIS. Nó dễ dàng chỉ cho bạn thấy những bệnh nhân mắc "quai bị" tất cả đều sống cạnh nhau.

     Sau cùng, GIS là một lĩnh vực tương đối mới - khởi đầu trong thập niên 70 của thế kỉ 20. Trước đây, GIS chỉ dành cho các công ty và những trường đại học được trang bị máy tính đắt tiền. Tuy nhiên ngày nay, tất cả máy tính để bàn hoặc máy tính xách tay đều có thể sử dụng những phần mềm GIS với nhiều sự lựa chọn, bạn có thể chọn cho mình một phần mềm GIS nguồn mở nếu điều kiện không cho phép hoặc nếu túi tiền rủng rĩnh bạn có thể để đầu tư cho mình một phần mềm GIS bản quyền được các công ty lớn hỗ trợ đến tận răng. 

       Theo thời gian, các ứng dụng GIS ngày càng dễ dàng sử dụng hơn - trước đây để dùng những ứng dụng GIS đều yêu cầu những khóa huấn luyện để sử dụng chúng, nhưng ngày nay ứng dụng GIS đã dễ sử dụng hơn kế cả với người dụng không chuyên. Ngoài ra, công nghệ phát triển cũng kéo theo những khóa học online để bạn có thể tìm hiểu và thực hành các phần mềm GIS mà không cần mất thời gian di chuyển đến những trung tâm hoặc trường đại học. 

        Như mô tả ở trên, GIS không chỉ là phần mềm, nó đề cập đến tất cả các khía cạnh quản lý và khai thác dữ liệu số địa lý. 

        Trong phần sau chúng ta sẽ tập trung tìm hiểu tổng quan về phần mềm GIS (còn gọi là ứng dụng GIS).

Share:

Read More

Lời tựa

     Để bắt đầu một dự án GIS điều đầu tiên là chúng ta cần một công cụ tiếp cận, với QGIS chúng ta đều có thể tham gia bất kì dự án nào chỉ với một chiếc máy tính cá nhân. Hãy cùng tìm hiểu sơ lược về phần giới thiệu QGIS này nhé !         

Nguồn: https://docs.qgis.org/

Tạm dịch bởi Kay Trần

     Chào mừng bạn đến với thế giới của lĩnh vực hệ thống thông tin địa lý GIS!

     QGIS hay còn gọi là Quantum GIS là một hệ thống thông tin địa lý nguồn mở. Dự án được khai sinh vào tháng 5 năm 2002 và được chính thức tung ra như là một dự án của trang SourceForge2 vào tháng 6 năm 2002.

     Những người phát triển đã làm việc chăm chỉ để tạo ra một phần mềm GIS dành cho tất cả mọi người - những người sở hữu ích nhất một chiếc máy tính với những quyền truy cập cơ bản - mà trước đó đa phần những phần mềm GIS chỉ là công cụ cho những ai có túi tiền rủng rỉnh mới có thể tiếp cận được. QGIS hiện tại đang chạy trên phần lớn trên các nền tảng Unix, Windows và macOS. QGIS được phát triển sử dụng bộ công cụ Qt3 và ngôn ngữ C++. Những điều này đã tạo nên một QGIS thú vị với giao diện người dùng (GUI) dễ sử dụng.

     Mục tiêu của QGIS là trở thành một hệ thống GIS thân thiện với người dùng, cung cấp những chức năng phổ biến và tính năng đột phá. Mục tiêu đầu tiên của dự án QGIS là cung cấp một trình xem dữ liệu GIS. QGIS dần đạt đến những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển khi ngày càng nhiều người quan tâm đến. QGIS hỗ trợ phổ biến các định dạng raster và vector, với những định dạng mới có thể dễ dàng cho thêm bằng các phần bổ trợ (plugin).

     QGIS được phát hành dưới dạng giấy phép GNU General Public License (GPL)4. Việc đang phát triển dự án QGIS dưới dạng giấy phép trên tạo điều kiện cho người dùng có thể chỉnh sửa mã nguồn một cách tự do, đảm bảo cho người dùng luôn cảm thấy hạnh phúc khi được tham gia vào dự án QGIS một cách thoải mái khi truy cập các tài nguyên đa dạng và miễn phí. Bạn thể tìm thấy một bản sao đầy đủ của bản quyền dự án trong phần mềm QGIS cũng như trong phụ lục giấy phép GNU.

• Thủ thuật: Bản có thể tìm tài liệu liên quan về phiên bản phần mềm tại trang chứa tài liệu của dự án QGIS tại đây: https://www.qgis.org/vi/docs/.

Chú thích:

1.  GIS:  Geographical Information Systems - Hệ thống thông tin địa lý.
2.  SourceForge: https://sourceforge.net/ - Một trang web quản lý phần mềm cho các dự án nguồn mở.
3. Qt : https://www.qt.io - Khung ứng dụng đa nền tảng và bộ công cụ tiện ích để tạo giao diện người dùng đồ họa cổ điển và nhúng,
4. GNU General Public License (GPL): Giấy phép nguồn mở đảm bảo cho người dùng tự do chạy, chia sẻ và chỉnh sửa phần mềm.

Share:

Read More